Meditatie

Antwoord geven: הִנֵּנִי
Het gaat deze keer over één woordje.
Het is het woord dat Abraham uitspreekt in Genesis 22, als de stem van God hem bij name roept omdat hij een opdracht voor hem heeft.
Het is hetzelfde woord waarmee Mozes op de stem van God reageert als die hem bij zijn naam noemt bij de brandende braamstruik in Exodus 3.
Het is ook wat de jonge Samuel zegt in antwoord op de stem die hem roept, in 1 Samuël 3 – waarvan hij nog van Eli moet leren dat het de stem van de Heer is.
Ook de profeet Jesaja antwoordt op Gods vraag ‘Wie zal ik sturen?’ met weer ditzelfde woordje (Jesaja 6,8).
En, hoewel daar opgeschreven in het Grieks, kun je het ook herkennen in wat Maria zegt in Lucas 1,38 tegen de engel Gabriel: “Zie, de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord.” (NBG vertaling).

Hier ben ik
De bedoeling van het woordje waar het over gaat wordt in de NBV21 bijvoorbeeld weergegeven met ‘Ja, ik luister’ maar in de NBG eerder met ‘Hier ben ik’.
Maar het zijn allebei vertalingen van één en hetzelfde Hebreeuwse ‘hineni ’ ( הִנֵּֽנִי ).
Dat komt van de woordstam die ‘zien’ betekent en letterlijk vertaald is het in de vorm ‘hineni’ dan min of meer ‘zie, ik’ of ‘zie mij’ - in de zin van ‘hier ben ik’.
Want het wordt in de Bijbel dus vele malen gebruikt als antwoord. Soms als alledaags antwoord van iemand die door een ander geroepen of gezocht wordt.
Maar op bijzondere momenten vormt hineni het diep persoonlijke antwoord van iemand op de Stem die hij hoort in zijn bestaan, de stem van God.

De (inmiddels overleden) zanger Leonard Cohen gebruikt het woordje hineni ook, in een van zijn laatste nummers, het mooie maar niet zomaar te doorgronden ‘You want it darker’.
Hij vertaalt het daar met ‘I am ready, my Lord’ oftewel ‘ik ben gereed, Heer’, ik ben er klaar voor, ik ben beschikbaar.
In een kort filmpje dat ik vond vertelt Cohen daar meer over en blijkt hoe wezenlijk hij dat begrepen heeft.
Met hineni bied je jezelf aan. Het raakt aan de ziel, aan het diepe menselijk verlangen om dienstbaar en van betekenis te kunnen zijn.
Hineni zeggen is het uitspreken van je bereidheid daartoe, in alle openheid, onafhankelijk van wat volgt.
Precies dat wat je in bovenstaande Bijbelse voorbeelden herkent.

Persoonlijk antwoord geven
Helemaal in het begin van de Bijbel roept God de mens ook.
Nadat Adam en Eva van de verboden vrucht hebben gegeten roept de stem van God hen: ‘Mens, waar ben je?’
Want uit schaamte probeerden zij zich juist verborgen te houden. Hun antwoord was dan ook geen hineni.
Maar wordt die vraag op zielsniveau niet aan ieder mens gesteld? Ook aan mij. Ook aan (jo)u:
Een Stem die ons vraagt: ‘Mens, waar ben je?’ Misschien is dat wel waar leven en geloven ten diepste over gaan.
Daarbij kan er van alles zijn wat ons er van weerhoudt werkelijk antwoord te geven: schaamte, angst, schuld etc..
Maar dat is niet de bedoeling! In plaats van je verschuilen, wegduiken, je klein maken, uitvluchten verzinnen, afleiding zoeken etc. komt het er op aan om hoogstpersoonlijk antwoord te geven op die Stem die roept tot onze ziel: hineni. Hier ben ik.
Zo gaat het met dat ene woordje hineni om gehoor geven aan die Stem die ieder mens roept. Antwoord geven.
Verantwoordelijkheid nemen. Tevoorschijn komen. Bereid zijn. Je beschikbaar stellen. Overgave. Willen luisteren naar die stem, onafhankelijk van wat dat zal brengen.
Trouw zijn aan jezelf daarmee ook! Eigenlijk is alles waar geloven over gaat zo bekeken terug te voeren tot dat ene kleine Hebreeuwse woordje: hineni.

Hineni. Een mooi woord om een nieuw jaar mee in te gaan!
Maar ook om elke dag opnieuw mee te beginnen, omdat we zo gauw voorbij leven aan die Stem die je ziel aanspreekt.
Een moment de tijd te nemen om bewust in jezelf te keren en dan dat woordje uit te spreken, als een gebed - in gedachten, fluisterend of hardop: hineni.

Ds. Jelbert Versteeg

Eerdere meditaties uit Klankbord

November 2024

Advent: open voor wat komt

Het schrijven van een meditatie als deze voor Klankbord wil voor mij nogal eens uitlopen op een worsteling. Ook dit keer merkte ik dat ik ondanks goede voornemens toch weer bezig was het mezelf heel moeilijk te maken.
Dat komt dan door allerlei vooronderstellingen en hoge normen die ik mezelf opleg.


Oktober 2024
Bladblazers


De bladblazers zijn er weer.


September 2024
Spirituele transformatie


Vlak voor mijn vakantie heb ik nog even snel een boek van Tómas Halík doorgezoeft die ik al een tijdje op een stapel had liggen.


Augustus 2024
Vuur in de lichtstad.

Ik schrijf dit vlak voor mijn vakantie, net na de sluiting van de Olympische Spelen.


Juli 2024
Anam Cara, het geheim van 'zielsvriendschap'


Juni 2024
Vakantietijd


Een mens werkt om te leven.
Een mens leeft niet om te werken.


mei 2024
GOA SITTEN, GOD IS ALL DOAR


April 2024
MIJN GENADE IS U GENOEG


We hebben uit volle borst Pasen bezongen en gevierd.
‘Wat is er nu wezenlijk opgelost, dominee?’, vroeg een gemeentelid nadien.


Maart 2024.
REDDEN IS ZIJN AARD.


Twee monniken staan in de rivier hun kleding te wassen.

Opeens zien zij een schorpioen die dreigt te verdrinken.


Februari 2024
PLOEGEN IN DE VEERTIGDAGENTIJD

Terwijl zij hun weg vervolgden naar Jeruzalem, zei iemand tegen Jezus: ‘Ik zal U volgen waarheen U ook gaat…. .
Jezus zei tegen hem: ‘Wie de hand aan de ploeg slaat en achterom blijft kijken, is niet geschikt voor het koninkrijk van God.’
( Lukas 9 : 57,62)


Januari 2024
WAAR BOUW IK OP?

De eerste weken van het nieuwe jaar zijn alweer voorbij.
We stellen ons de vraag: wie of wat is het fundament van mijn leven?
Waar wil ik op bouwen?